Gebruik maken van koolstof: het ambitieuze plan van Europa voor industrieel koolstofbeheer

Gebruik maken van koolstof: het ambitieuze plan van Europa voor industrieel koolstofbeheer

In een tijdperk waarin klimaatverandering een grote rol speelt, neemt de Europese Unie gedurfde stappen om haar industriële landschap opnieuw vorm te geven. De EU-strategie voor industrieel koolstofbeheer, zoals uiteengezet in een recente mededeling, zet een visie uiteen die een revolutie teweeg kan brengen in de manier waarop we denken over kooldioxide-emissies (CO2) en hun rol in onze economie.

Het huidige landschap

De EU staat nu op een kritiek punt. Met de belofte om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn voor de hele economie en tegen 2030 de uitstoot met minstens 55% te verminderen, staat de EU onder druk om innovatieve oplossingen te vinden. Industrieel koolstofbeheer komt naar voren als een belangrijke speler in deze transformatie en biedt mogelijkheden om productieprocessen in vitale economische sectoren koolstofvrij te maken.

De omvang van de uitdaging is enorm. Tegen 2040 wil de EU jaarlijks ongeveer 280 miljoen ton CO2 afvangen, oplopend tot ongeveer 450 miljoen ton tegen 2050. Deze ambitieuze doelstelling vereist een veelzijdige aanpak, die afvang en opslag van koolstof (CCS), koolstofverwijdering en afvang en gebruik van koolstof (CCU) omvat.

Innovaties en kansen

Centraal in de EU-strategie staat een visie voor een robuuste koolstofwaardeketen. Dit omvat het afvangen van CO2 uit industriële processen, het efficiënt transporteren ervan en het ofwel permanent opslaan ofwel gebruiken als waardevolle hulpbron.

Een van de meest veelbelovende innovaties op dit gebied is de ontwikkeling van CO2-transportinfrastructuur. De EU schat dat er tegen 2030 een CO2-transportnetwerk van 7300 km kan worden opgezet, wat kan groeien tot ongeveer 19.000 km tegen 2040. Dit netwerk, bestaande uit pijpleidingen en scheepvaartroutes, zou de ruggengraat vormen van een nieuwe koolstofeconomie.

In lijn met deze ontwikkelingen maken projecten zoals STORMING de weg vrij voor baanbrekende technologieën. Dit EU-initiatief ontwikkelt innovatieve gestructureerde reactoren die verwarmd worden met hernieuwbare elektriciteit om fossiel en hernieuwbaar CH4 om te zetten in CO2-vrij H2 en waardevolle koolstofnanomaterialen voor batterijtoepassingen. Dergelijke projecten tonen het potentieel voor synergie tussen koolstofmanagement en hernieuwbare energietechnologieën.

De strategie benadrukt ook het belang van koolstofverwijdering, met name door middel van bio-energie met koolstofafvang en -opslag (BECCS) en directe koolstofafvang en -opslag in de lucht (DACCS). Deze technologieën zouden een cruciale rol kunnen spelen bij het bereiken van negatieve emissies na 2050, door te helpen de restemissies van moeilijk afbreekbare sectoren te compenseren.

Gevolgen voor de toekomst

De implicaties van deze strategie reiken veel verder dan de voordelen voor het milieu. Door een markt te creëren voor afgevangen CO2 opent de EU nieuwe economische mogelijkheden. De potentiële economische waarde van de toekomstige CO2-waardeketen in de EU kan vanaf 2030 variëren van 45 miljard tot 100 miljard euro, wat kan leiden tot 75 000 tot 170 000 nieuwe banen.

Bovendien positioneert de strategie de EU als wereldwijde koploper op het gebied van industriële koolstofbeheertechnologieën. Dit leiderschap zou zich kunnen vertalen in aanzienlijke zakelijke kansen op het wereldtoneel, aangezien andere landen proberen hun doelstellingen in het kader van de Overeenkomst van Parijs te halen.

De ontwikkeling van een uitgebreide infrastructuur voor koolstofbeheer belooft ook industriële processen te transformeren. In de chemische industrie zou afgevangen CO2 bijvoorbeeld fossiele grondstoffen kunnen vervangen bij de productie van polymeren, kunststoffen, oplosmiddelen en meer. Deze verschuiving naar een circulaire koolstofeconomie zou de afhankelijkheid van de industrie van fossiele grondstoffen aanzienlijk kunnen verminderen.

Oproep tot actie

Het succes van dit ambitieuze plan staat of valt met gezamenlijke inspanningen op meerdere fronten. De EU roept op tot:

1. Investering en financiering: De EU is zich bewust van de aanzienlijke investeringen die nodig zijn en onderzoekt verschillende financieringsmechanismen. Daartoe behoren het innovatiefonds, de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen en mogelijke nieuwe instrumenten zoals koolstofcontracten voor verschillen.
2. Onderzoek en innovatie: Blijven investeren in O&O is cruciaal om de efficiëntie te verhogen, de kosten te verlagen en nieuwe oplossingen te ontwikkelen. De EU heeft via haar onderzoeksprogramma's al meer dan 540 miljoen euro geïnvesteerd in innovatieve CCUS-oplossingen en is van plan om deze steun voort te zetten.
3. Bewustmaking van het publiek: Het publiek betrekken bij een geïnformeerd, transparant debat over industrieel koolstofbeheer is essentieel. De EU benadrukt de noodzaak van inclusieve discussies waarin zowel de kansen als de zorgen rond deze technologieën aan bod komen.
4. Internationale samenwerking: Het mondiale karakter van klimaatverandering maakt internationale samenwerking noodzakelijk. De EU werkt aan een geharmoniseerde rapportage en boekhouding van industriële koolstofbeheeractiviteiten in het kader van het UNFCCC.
5. Regelgevend kader: Om een functionerende markt voor CO2 te creëren, ontwikkelt de EU een uitgebreid regelgevend kader. Dit omvat het aanpakken van kwesties als CO2-transport, opslagvergunningen en het creëren van stimulansen voor koolstofverwijderingstechnologieën.

Conclusie

De EU-strategie voor industrieel koolstofbeheer betekent een paradigmaverschuiving in onze benadering van CO2-emissies. Door CO2 niet alleen als vervuilende stof maar ook als waardevolle hulpbron te zien, legt de EU de basis voor een koolstofneutrale toekomst die zowel ecologisch duurzaam als economisch vitaal is.

Deze strategie is niet zonder uitdagingen. Er zijn aanzienlijke investeringen, technologische vooruitgang en overheidssteun voor nodig. De potentiële beloningen - zowel voor het klimaat als voor de economie - zijn echter aanzienlijk.

Nu we aan de vooravond staan van deze koolstofrevolutie, biedt de visie van de EU een blik in een toekomst waarin industrie en duurzaamheid hand in hand gaan. Het is een toekomst waarin koolstof wordt beheerd, niet alleen uitgestoten - een toekomst die onze relatie met een van de belangrijkste uitdagingen van onze tijd zou kunnen herdefiniëren.

Bron: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM%3A2024%3A62%3AFIN