Batterijen inbegrepen: Gigafabrieken bevorderen Duitse energietransitie

Voor het eerst gepubliceerd hier.

Windmolenparken aangesloten op batterijen kunnen Duitsland helpen fossielvrij te worden (Foto door FrankSchwichtenberg, CC BY 3.0)

Energieopslag zal een enorme industrie worden in de overgang naar hernieuwbare energie, en Europese landen en producenten zetten in op batterijen. Dit is de kans voor Duitsland om stabiele banen te scheppen in de voormalige mijnregio's en eindelijk een eind te maken aan het gebruik van steenkool. L. Michael Buchsbaum neemt een kijkje.

In juni kwam de grootste batterij van Europa online: maar liefst 50MWh in Jarelund, Duitsland. De "EnspireMe"-batterij is gebouwd door NEC ES en is een joint venture tussen het Nederlandse duurzame-energiebedrijf Eneco en Mitsubishi Corporation. De accu's zijn aangesloten op regionale windmolenparken en maken het mogelijk de in de accu's opgeslagen energie te verkopen aan de Duitse reservemarkten waar zij voor balancering en netstabilisatie zorgen, of rechtstreeks aan het net waar zij kan concurreren met kolen en gas.

Het project, dat bestaat uit 10.000 lithium-ionbatterijen, bewijst verder "de economische voordelen van het koppelen van energieopslag aan hernieuwbare energiebronnen, eerst bewezen met zonne-energie en nu met de overvloedige windgeneratoren in de regio Jardelund," zei Steve Fludder, CEO van NEC ES, bij de ingebruikname.

Hoewel Tesla's 100MWh batterij in Australië nog steeds de grootste ter wereld is, worden er dagelijks gigantische batterijprojecten aangekondigd, vooral nu er meer hernieuwbare energiebronnen online komen. Steeds grotere opslagsystemen zijn essentieel voor het uitbalanceren van wind- en zonne-energie. Hun groeiende rol in de energiemix versterkt de roep om de ontwikkeling van een in Europa gebouwde accu-industrie van de volgende generatie.

In oktober heeft de Europese Commissie de European Battery Alliance (EBA) opgericht, een win-winsituatie. De alliantie moet investeerders en bedrijven aanmoedigen om een ontluikende elektrische auto-industrie van energie te voorzien, het evoluerende energienetwerk te voeden en duizenden goedbetaalde, hoogtechnologische banen te creëren.

Naar verluidt ondernemen verschillende bedrijven, waaronder Tesla, nu stappen om grote zogenoemde "gigafabrieken" over het hele continent te bouwen. En in de aanloop naar haar eerste vergadering noemde de nieuwe Duitse kolencommissie(die tot taak heeft steenkool geleidelijk uit te bannen en tegelijk de getroffen werknemers te helpen) groene-batterijfabrieken als een levensvatbare oplossing om banen en inkomsten te vervangen naarmate fossiele brandstoffen worden uitgebannen.

Op de Intersolar-conferentie in juni in München sprak Maroš Šefcovic (vice-voorzitter van de Europese Commissie voor energie) hartstochtelijk over de oprichting van een Europees, op batterijen gericht privaat-publiek partnerschap, vergelijkbaar met de manier waarop vliegtuigbouwer Airbus werd opgericht. Hij riep de Europese Commissie op om regelgeving uit te werken en standaardisatieprotocollen te ontwikkelen om de lidstaten te helpen batterijproducenten en investeerders aan te trekken, en maakte het aanbod nog aantrekkelijker door te beloven het onderzoek en de innovatie in de EU op te voeren "om deze beter af te stemmen op de toekomstige behoeften van de industrie". Tot en met 2019 is 110 miljoen euro beschikbaar voor onderzoeks- en innovatieprojecten op het gebied van batterijen. En vanaf nu tot 2020 kunnen ontwikkelaars gebruik maken van "een budget van 2,7 miljard euro dat in het kader van de Europese Innovatieraad beschikbaar is voor potentiële doorbraakprojecten en batterijen", zei hij.

Hoewel de richtlijn inzake hernieuwbare energie van de Europese Commissie een sleutelrol heeft gespeeld bij het overhalen van de EU-lidstaten om de meer dan 100 GW fotovoltaïsche (PV) capaciteit te installeren die nu energie opwekt, betreurde Šefcovic dat Europa er niet in is geslaagd om voldoende steun te creëren voor de productie in de hele waardeketen. In reactie op het algemene verlies van marktaandeel van Europese PV-fabrikanten "aan onze concurrenten", is hij vastbesloten om niet dezelfde fout te maken met batterijen.

"We willen een wereldwijde trendsetter zijn. Dit moet de hele waardeketen omvatten, van de duurzame aanvoer van grondstoffen, via productie tot recycling. Dit en volgend jaar zullen we in nauw contact staan met de Europese normalisatie-instellingen om Europese normen - het groene label - te ontwikkelen", aldus Šefcovic.

Volgens sommige rooskleurige voorspellingen zou Europa vanaf 2025 een batterijmarkt kunnen veroveren die tot 250 miljard euro per jaar kan bedragen. Volgens deze scenario's zijn er alleen al om aan de vraag in de EU te voldoen tussen de 10 en 20 gigafabrieken en grote productiecentra nodig. Tesla, marktleider op het gebied van elektrische auto's, lijkt op het punt te staan binnenkort een grote Europese investering aan te kondigen. In een tweet van half juni schreef CEO Elon Musk dat "Duitsland een vooraanstaande keuze is voor Europa. Misschien is een locatie aan de Duits-Franse grens zinvol, in de buurt van de Benelux-landen."

Een andere potentiële ontwikkelaar, consortium TerraE, is naar verluidt van plan om de batterijproductie in 2019 te starten en tegen 2028 twee fabrieken met een totale capaciteit van 34 gigawatt operationeel te hebben. De Zweedse startup Northvolt, geleid door voormalig Tesla-executive Peter Carlsson, wil tegen 2023 batterijen produceren met een capaciteit van 32 gigawattuur. Het bedrijf heeft al een investering van 10 miljoen euro aangetrokken van Scania, VW's dochteronderneming voor vrachtwagens, en heeft net goedkeuring gekregen van de Europese Investeringsbank (EIB) voor een lening van 52,5 miljoen euro voor een demonstratiebatterijproductiefabriek. Er zijn plannen voor de bouw van een gigafabriek in Noord-Zweden, waar bedrijven als Vattenfall, ABB en Siemens ook aanwezig zullen zijn.

Als deze plannen slagen, kan Europa uitgroeien tot het centrum van de batterijproductie, waarbij banen worden geschapen en een beter leven wordt geboden aan mensen in regio's die zijn achtergebleven door de verschuiving weg van steenkool. Vooruitlopend op de eerste vergadering van de Duitse kolencommissie lekte uit dat ook zij zich richten op het lokken van batterijproducenten naar gebieden die afhankelijk zijn van kolen en waar zo'n 100.000 of meer banen op de tocht staan.

Als de batterijproductie in Duitsland van start gaat, kunnen hernieuwbare banen de kolenbanen volledig vervangen

Voormalige mijnterreinen, alsook kern- en kolengestookte elektriciteitscentrales, zijn inherent geschikt voor herontwikkeling als gigafabrieken: ze zijn al knooppunten van het elektriciteitsnet en het vervoer en hebben een bevolking die zit te springen om stabiele banen. Ondersteuning van de groei van groene "gigaproductiecentra" voor e-batterijen zou een elegante, hoogtechnologische oplossing kunnen bieden voor Duitsland en Europa, en een model voor anderen wereldwijd.

_____________

Blijf op de hoogte! Beste ideeën voor energie-efficiëntie en energietransitie...

Verwante artikelen

• Waarom hebt u monitoring van energieopslag nodig? Door Davion Hill
• Optimaliseer de efficiëntie van elektromotoren: Krijg meer waar voor uw geld. Door Jeson Pitt

Over de auteur

L. Michael Buchsbaum is een energie- en mijnbouwjournalist en industrieel fotograaf gevestigd in Duitsland. Sinds het midden van de jaren negentig heeft hij de sociale, ecologische, economische en politieke gevolgen van de overgang van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energiebronnen verslagen voor tientallen industriële tijdschriften, vakbladen, instellingen en zakelijke klanten. Geboren in de VS, emigreerde hij naar Duitsland en Europa om de Energiewende beter te kunnen documenteren.