Europa's plan voor een biljoen aan klimaatfinanciering

Europa's plan voor een biljoen aan klimaatfinanciering

Ontdek hoe Europa projecten wil financieren om de klimaatverandering aan te pakken en regio's te steunen die het meest te lijden hebben onder de overgang naar een groene economie.

Iets meer dan een maand na de presentatie van de Europese Green Deal heeft de Europese Commissie een gedetailleerd voorstel gepresenteerd over de financiering ervan. HetEuropese Green Deal-investeringsplan is bedoeld om de komende tien jaar ten minste een triljoen euro aan publieke en private investeringen aan te trekken.

Waarom het belangrijk is

Om de EU tegen 2050 omte vormen tot een klimaatneutrale economie zal massaal moeten worden geïnvesteerd in schone energietechnologieën. Alleen al om de tussentijdse doelstelling van 40% minder broeikasgassen tegen 2030 te halen, is volgens ramingen van de Commissie jaarlijks 260 miljard euro aan extra investeringen nodig.

Meer informatie over het antwoord van de EU op de klimaatverandering

Waar het geld vandaan moet komen

Ongeveer de helft van het geld moet uit de EU-begroting komen via verschillende programma's die bijdragen tot klimaat- en milieuprojecten, bijvoorbeeld via de landbouwfondsen, hetFonds voor Regionale Ontwikkeling, hetCohesiefonds, Horizon Europaen het LIFE-programma.

Dit zou op zijn beurt 114 miljard euro extra aan cofinanciering door de EU-landen aantrekken. Verwacht wordt dat via InvestEU en ETS-fondsen ongeveer 300 miljard euro aan particuliere en publieke investeringen zal worden gemobiliseerd en nog eens 100 miljard euro zal worden aangetrokken via het nieuwe Just Transition Mechanism, dat is opgezet om regio's en gemeenschappen te ondersteunen die het meest te lijden hebben onder een groene overgang, bijvoorbeeld regio's die sterk afhankelijk zijn van steenkool.

Mechanisme voor een rechtvaardige overgang

Het mechanisme zal op drie pijlers rusten: het fonds voor rechtvaardige transitie, de financieringsstroom InvestEU en leningen van de Europese Investeringsbank met steun uit de EU-begroting. Al deze instrumenten zullen naar verwachting 100 miljard euro aan publieke en private investeringen aantrekken - geld dat kan worden gebruikt voor werknemers om nieuwe vaardigheden te leren voor banen van de toekomst, voor steun aan bedrijven om nieuwe werkgelegenheid te creëren en voor investeringen in schone energie en de isolatie van woningen.

De investeringen van het fonds moeten vooral de regio's helpen die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, zoals steenkool, dat nog steeds ongeveer een kwart van de elektriciteitsopwekking in de EU voor zijn rekening neemt. Desteenkoolsector in de EU biedt werk aan 238 000 mensen in rechtstreeks daarmee verbonden activiteiten, zoals steenkoolmijnen en elektriciteitscentrales, in meer dan 100 Europese regio's, van Polen tot Spanje. In 2015 waren er 128 steenkoolmijnen in 12 EU-landen en 207 kolengestookte elektriciteitscentrales in 21 EU-landen.

Bij de presentatie van het voorstel aan de leden van het Europees Parlement op 14 januari zei Frans Timmermans, de commissaris die verantwoordelijk is voor de Europese Green Deal: "Het is een boodschap aan de steenkoolmijnwerkers in Asturië, West-Macedonië of Silezië, aan de turfgravers in de Ierse midlands, de Baltische regio's die afhankelijk zijn van olieschalie en nog veel meer. Wij weten dat u een steilere weg naar klimaatneutraliteit te wachten staat en wij weten dat het vooruitzicht van een andere toekomst - een schonere toekomst - in het algemeen een welkom vooruitzicht kan zijn, maar de weg ernaartoe ziet er vandaag ontmoedigend uit. Dit Just Transition Mechanism van ten minste 100 miljard euro is een belofte dat de EU aan uw kant staat bij deze overgang."

Wat de leden van het Europees Parlement zeggen

Het investeringsplan werd op dinsdag 14 januari in het Parlement besproken. U kunt het hele debat hier bekijken.

Siegfried Mureșan (EVP, Roemenië) riep op om ervoor te zorgen dat er genoeg middelen zijn om de gevolgen van de overgang te verzachten. "Het mag ook geen invloed hebben op bestaand beleid - noch op cohesie, noch op landbouw, noch op onderzoek en innovatie. Het is een extra prioriteit en moet bovenop de financiering komen."

"We moeten kijken naar de noodzaak van nieuwe financiering om deze sociale en ecologische transformatie te ondersteunen," zei Iratxe García Pérez (S&D, Spanje). Zij wil dat ten minste 30% van de volgende langetermijnbegroting van de EU wordt uitgetrokken voor de aanpak van de klimaatverandering.

Dragoș Pîslaru (Vernieuwing, Roemenië): "Ik roep alle lidstaten op om deze instrumenten te gebruiken en zich te richten op investeringen in de belangrijkste hulpbron van Europa - de burgers."

Niklas Nienaß (Groenen, Duitsland): "Wij kunnen dit voorstel steunen als het staat voor een duidelijke en rechtvaardige overgang met concrete afbouwplannen voor alle steenkoolgebieden."

"Het is niet helemaal duidelijk waar de middelen vandaan moeten komen," zei Gianantonio Da Re (ID, Italië). "Ook de criteria voor de begunstigden en de manier waarop de middelen worden verdeeld, moeten nog worden opgelost."

Johan Van Overtveldt (ECR, België), voorzitter van de begrotingscommissie, wees ook op het gebrek aan duidelijkheid over waar een deel van het geld vandaan zal komen. "Wij zijn voor een circulaire economie, maar tegen het 'recyclen van fondsen en geld'. Wij zijn geen voorstander van financiële avonturen."

Younous Omarjee (GUE, Frankrijk), voorzitter van de commissie regionale ontwikkeling, zei: "We moeten de maatschappelijke kosten verlagen en de regio's ondersteunen in deze rechtvaardige transitie."

Volgende stappen

De bevoegde parlementaire commissies zullen zich nu over het voorstel van de Commissie buigen, zodat de EP-leden het grondiger kunnen bespreken en amendementen kunnen indienen om het te verbeteren. Daarna moeten de onderhandelingen met de Raad over de definitieve tekst van start gaan.

Auteur: Europees Parlement

Image credit: Shutterstock.com/Franco Lucato