Uruguay, Latijns-Amerika's kampioen in hernieuwbare energie

Uruguay, Latijns-Amerika's kampioen in hernieuwbare energie

Uruguay ligt tussen Argentinië en Brazilië aan de Atlantische Oceaan en telt ongeveer 3,5 miljoen inwoners. Maar dit kleine land heeft het geschopt tot de top 5 van wind- en zonne-energieproducenten wereldwijd.

Het Internationaal Energieagentschap (IEA) maakte in oktober bekend dat het land wereldwijd op de vierde plaats staat en 36 procent van zijn elektriciteit produceert uit wind- en zonne-energie. De eerste plaats op de IEA-ranglijst gaat naar internationaal kampioen hernieuwbare energie Denemarken (50 procent), gevolgd door Litouwen (41 procent) en Luxemburg (37 procent).

Met inbegrip van waterkracht produceert Uruguay nu meer dan 97 procent van zijn elektriciteit uit duurzame energiebronnen. Het land heeft de afgelopen jaren een opmerkelijke verandering in zijn energiesector doorgemaakt : nog maar twintig jaar geleden vertegenwoordigde olie bijna 30 % van Uruguay's invoer en werden grote hoeveelheden elektriciteit ingevoerd uit het buurland Argentinië.

De snelle diversificatie van de elektriciteitssector begon onder voormalig president Mujica, die het land tussen 2010 en 2015 leidde. Voor hem waren hernieuwbare energiebronnen, vooral windenergie, een manier om de kosten voor de opwekking van elektriciteit te drukken. Reeds in 2016, een jaar na zijn bewind, hadden windmolenparken in het hele land deze kosten jaarlijks met meer dan 200 miljoen US dollar doen dalen.

Mujica's motivatie was eerder rationeel dan ideologisch. Zijn succes kan worden toegeschreven aan transparante besluitvorming, een ondersteunend regelgevingsklimaat en het sterke partnerschap tussen de publieke en private sector. Stabiele windomstandigheden van ongeveer 8 mijl per uur en lage onderhoudskosten, alsmede een vast teruglevertarief voor twintig jaar dat door het openbaar nutsbedrijf wordt gegarandeerd, zorgden voor een bloeiend investeringsklimaat.

Dit beleid heeft tot dusver geleid tot meer dan 7 miljard US dollar aan investeringen in de sector duurzame energie van het land en is verantwoordelijk voor meer dan 15% van zijn BBP. Het heeft Uruguay ook in staat gesteld zijn uitstoot van broeikasgassen tegen 2017 met maar liefst 88% te verminderen ten opzichte van het gemiddelde over 2009-2013.

De omschakeling naar hernieuwbare energiebronnen heeft ook een meer gediversifieerde elektriciteitsproductie mogelijk gemaakt, waardoor de energiesector van het land beter bestand is tegen een veranderend klimaat. Terwijl een groot aantal Latijns-Amerikaanse landen het grootste deel van hun elektriciteit opwekken met waterkrachtcentrales - en er prat op gaan groene kampioenen te zijn - kan Uruguay zijn watervoorraden sparen voor de zeldzame momenten dat de wind niet waait. Daardoor kunnen de dammen het water langer vasthouden in hun reservoirs, wat heeft bijgedragen tot een vermindering van de droogteperiodes met tot 70%.

Dit indrukwekkende succesverhaal is gebaseerd op een groeiende publieke aanvaarding dat het conventionele model voor energiegroei niet langer houdbaar is. Het voorbeeld van Uruguay toont aan dat het mogelijk is in betrekkelijk korte tijd te diversifiëren en een groot deel van de elektriciteitsproductie te baseren op wind- en zonne-energie zonder een back-up van vuile energie, en dat deze verandering zichtbaar voordelen oplevert voor zowel de economie als de samenleving als geheel.

Maar de weg van Mujica biedt ook een andere, niet minder belangrijke les voor de Zuid-Amerikaanse expansie van hernieuwbare energiebronnen in het algemeen: deze heeft alleen kans van slagen bij transparante besluitvorming en een stabiel regelgevingsklimaat. Hoeveel van Uruguay's buren zijn klaar om die les te leren?

Afbeelding credit: Andrew Schultz