China loopt 4 grote risico's als het doorgaat met de bouw van meer kolencentrales

Auteur: Jennifer Layke

Van januari 2018 tot juni 2019 heeft China43 gigawatt (GW) aan netto nieuwe kolenstroomcapaciteit toegevoegd aan zijn bestaande kolenvloot van 1.000 GW, terwijl de rest van de wereld de kolencapaciteit collectief met 8 GW heeft verminderd. In dezelfde periode heeft het land 85 GW aan zonne- en windenergiecapaciteit geïnstalleerd. En in de periode 2005-2018 heeft China zijn koolstofintensiteit met 45,8% verminderden zijn niet-fossiele brandstoffen opgevoerd tot 14,3% van zijntotale primaire energiemix.

Als China zijn energiedoelstellingen haalt en zijn koolstofuitstoot in 2030 tot een hoogtepunt wil hebben teruggebracht, is dat dan een succes?

Niet echt - het hangt af van de tijdlijn.

China moet niet alleen dringend werk maken van een drastische vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, maar moet zich ook afvragen of zijn huidige koers wel de economisch meest efficiënte en duurzame optie is voor zijn eigen ontwikkeling op langere termijn. De aanhoudende expansie van steenkool op korte termijn ondermijnt het streven van Chinaom een "ecologische beschaving" te worden en verhoogt de economische kosten van China's energie-economie in de komende decennia.

Er zijn vier belangrijke risico's voor een verdere expansie van steenkool:

1. Financiële en economische risico's

China is zowel een economische wereldmacht als een ontwikkelingsland. Het kan bogen op een sterke steenkoolindustrie die de nodige banen oplevert, en het is een leider op het gebied van efficiënte technologie voor steenkoolverbranding, die heeft bijgedragen tot de economische successen van de afgelopen decennia. Maar het China van vandaag is niet het China van tien jaar geleden.De meeste centrales draaien slechts op ongeveer 50% vanhun totale capaciteit. En hoewel de werkgelegenheid in de steenkoolsector belangrijk blijft en het energiesysteem als veiliger wordt beschouwd dankzij lokale steenkool, is Chinade grootste steenkoolimporteur ter wereld. In het afgelopen decennium heeft China steeds meer laagzwavelige steenkool uit Australië en Indonesië geïmporteerd omdat die minder luchtverontreiniging oplevert.

Waarom worden er dan centrales gebouwd die tot voor kort in de ijskast stonden? Lokale economische ontwikkeling en stimuleringsmaatregelen zijn de drijvende kracht achter beslissingen op korte termijn. Provinciale leiders die staan te springen om lokale ontwikkeling, proberen de lokale industrie tevreden te stellen. Global Energy Monitor meldt dat provinciale autoriteitentussen 2014 en 2016 245GW aan vergunningen voor kolencentrales hebben afgegeven. Het verder ontwikkelen vannieuwe marktregels zou kunnen helpen bij het integreren van regionale netwerken en het leveren van een financieel gezonder, efficiënter energiesysteem dat meer hernieuwbare energie kan accommoderen.

Gezien hun potentieel lage benuttingsgraad is investeren in steenkoolcentrales een risicovolle aangelegenheid voor de banksector, die uiterst belangrijk is om op nationaal niveau economische zekerheid te bieden. In de afgelopen jaren heeft meer dan de helft van de in bedrijf zijnde kolencentralesnettofinancieringsverliezen geleden ten gevolge van overinvesteringen in kolenenergie, stijgende kolenprijzen en een verminderde beperking van hernieuwbare energie (meer van de opgewekte hernieuwbare energie wordt daadwerkelijk gebruikt om aan de elektriciteitsvraag te voldoen).

2. Kosten van gezondheid en luchtverontreiniging

China's gebruik van steenkool heeft gevaarlijke gevolgen voor het milieu, voor de volksgezondheid en voor de economie van het land. De verbranding van steenkool is degrootste bron van aan luchtverontreiniging gerelateerde gezondheidseffecten in het land en droeg alleen al in 2013 bij tot ongeveer 366 000 vroegtijdige sterfgevallen. Als de kolencentrales in het huidige tempo blijven draaien, kunnen deze lasten tegen 2030 aanzienlijk toenemen. De gezondheidsschade door luchtverontreiniging bedraagt in totaal 38 miljard dollar(267 miljard yuan) per jaar.

De toenemende schade aan de gezondheid en de vervuiling kan in de toekomst ook leiden tot strengere regelgeving, zoals emissieplafonds of prestatienormen voor kolencentrales. Deze aanvullende milieu- en luchtverontreinigingseisen zullen steenkool nog minder concurrerend en financieel riskant maken.

3. Groei en markten op lange termijn

China is dewereldleider op het gebied van schone energie. Het is de grootste producent vanzonnepanelen, windturbines, batterijenen elektrische voertuigen,en was verantwoordelijk voor 32% van alle wereldwijde investeringen in hernieuwbare energie in 2018. In feite was het negen van de afgelopen tien jaar de topinvesteerder in schone energie, en leidt het de wereld in geïnstalleerde capaciteit van waterkracht, zon-PV en wind.

Toch kan haar reputatie als wereldleider op het gebied van schone energie in gevaar komen. De investeringen in hernieuwbare energie zijn vorig jaar gedaald door veranderingen in desubsidies voor zonne-energieprojecten, en China is ook bezig met het terugschroeven van extra subsidies voor windenergie. De investeringen in steenkool en de verrassend snelle negatieve gevolgen van het gewijzigde subsidiebeleid betekenen dat de weegschaal nu doorslaat naar het nastreven van infrastructuur met een hoge vervuilingsgraad en hoge kosten in plaats van goedkope schone technologieën. Kapitaalinvesteringen zijn in het voordeel van business as usual.

China's toekomst van schone energie kan worden veiliggesteld door investeringen te verschuiven en de energiemarkten te moderniseren, de transmissie- en distributie-infrastructuur te moderniseren en te digitaliseren, en de lage exploitatiekosten van schone energie en opslag te erkennen.

4. 4. Toenemende klimaatrisico's en -effecten

China is een van de landen in de wereld die het kwetsbaarst zijn voor klimaatverstoringen. Uit hetrapport van de China Meteorological Administration voor 2019 blijkt dat het land nu al te maken heeft met frequenter en intenser extreem weer, het terugtrekken van gletsjers, aanzienlijke overstromingen en een stijging van de zeespiegel die extra risico's met zich meebrengt op het gebied van verzilting en infrastructuur. De voortdurende ontwikkeling van steenkool zal deze risico's alleen maar doen toenemen.

Energiecentrales moeten ook concurreren om het schaarse zoete grondwater met de landbouw en andere menselijke en ecologische behoeften. Uitde analyse van WRI blijkt dat 51% van China's geplande steenkoolprojecten in 2013 - sommige van de recent gebouwde centrales - in waterarme regio's lagen. Aangezien veel landen hun steenkoolvloot trachten in te krimpen en hernieuwbare energie steeds meer wordt erkend als de goedkoopste bron van elektriciteit, is het mogelijk dat China aanzienlijke emissies vastlegt of dure energiebronnen voortijdig buiten gebruik stelt.

Belangrijk is dat China's kolenexpansie ook zijn leiderschap in de mondiale klimaatdiplomatie beperkt. Andere landen houden China in de gaten. Als China het voortouw neemt bij de overgang naar een koolstofarme economie, zullen anderen waarschijnlijk volgen. Als China terugkeert naar een energiestrategie met veel steenkool, zullen anderen waarschijnlijk volgen. Het klimaatbeleid van China heeft een multiplicatoreffect.

De expansie van steenkool is een lose-lose voor China als wereldleider: Zowel zijn economische status als zijn reputatie kunnen eronder lijden.

China kan de wereld nog steeds leiden op het gebied van duurzame energie

China staat bekend om zijn zorgvuldige ontwikkelingsplanning op lange termijn en kan zijn investeringen op korte termijn bijsturen. Uit eenrecent rapport van de Energy Transitions Commission, uitgevoerd door het Rocky Mountain Institute, blijkt dat China zijn tweeledige doelstelling om tegen 2050 een koolstofemissie van nul te bereiken en een rijke ontwikkelde economie te worden, zowel technisch als economisch kan verwezenlijken. Maar in het geval van de energiesector staan gevestigde en provinciale belangen in de weg.

China bouwt aan zijn economie van de toekomst. Maar om daar te komen, moeten beleidsmakers kijken naar sectorale trajecten die de energievraag verschuiven, hervormingen van de energiemarkt doorvoeren, nieuwe schone energietechnologie toepassen en provinciale leiders betrekken bij een nieuwe investeringsaanpak. China moet zijn steenkoolcentrales die in de pijplijn zitten, opnieuw bekijken in het licht van de vier bovenstaande risico's. Nieuwe steenkoolcentrales creëren economische belemmeringen, waardoor financiële welvaart en kansen op klimaatactie in het gedrang komen. Door de ontwikkeling van steenkool in de toekomst te vermijden, kan China nog steeds de kans grijpen om de wereld naar een schoon, betaalbaar en duurzaam energiesysteem te leiden.

Auteur: Jennifer Layke

Image credit: Dmitri Makeev. Wikimedia Commons

Dit artikel is heruitgegeven onder de Creative Commons-licentie CC BY 4.0 en is oorspronkelijk verschenen op Website van WRI.