Vier redenen waarom financiële instellingen actief moeten zijn op het gebied van energie-efficiëntie

Vier redenen waarom financiële instellingen actief zouden moeten zijn op het gebied van energie-efficiëntie

Dit is de eerste in een reeks blogs die gebaseerd zijn op en ingaan op belangrijke elementen uit de in juni gepubliceerde EEFIGUnderwriting Toolkit. De Toolkit is bedoeld om financiële instellingen in staat te stellen de risico's van energie-efficiëntieprojecten beter te waarderen en in te schatten.

Er zijn vier redenen waarom financiële instellingen zouden moeten overwegen kapitaal in te zetten voor energie-efficiëntie:

• energie-efficiëntie vertegenwoordigt een grote potentiële markt. Het IEA schat dat in 2015 wereldwijd 221 miljard USD in energie-efficiëntie werd geïnvesteerd, waarvan ongeveer 32 miljard USD werd gefinancierd via expliciete energie-efficiëntiemechanismen zoals energieprestatiecontracten of groene obligaties. Om onze klimaatdoelstellingen te halen, moet dit investeringsniveau tegen 2050 groeien tot ongeveer 1 biljoen USD per jaar en de verstrekking van financiering kan helpen enkele van de belemmeringen voor investeringen in energie-efficiëntie weg te nemen.
• risico's op twee manieren teverminderen. Ten eerste verbetert het verhogen van de energie-efficiëntie de kasstroom van klanten, waardoor hun risico afneemt. Ten tweede is er het risico van de financiering van activa die vastlopen naarmate de regelgeving inzake energie-efficiëntie wordt aangescherpt. In Engeland en Wales bijvoorbeeld wordt het op 1 april 2018 onwettig om een commercieel gebouw te verhuren met een energieprestatiecertificaat van minder dan E. Dit brengt eigenaars van slecht presterende gebouwen, en hun kredietverstrekkers, in gevaar.
• De verbetering van de energie-efficiëntie heeft een directe impact op de vermindering van de uitstoot van koolstofdioxide en andere milieueffecten, zoals plaatselijke luchtverontreiniging, en zou daarom een essentieel onderdeel moeten zijn van programma's voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Energie-efficiëntie wordt beschouwd als een van de belangrijkste manieren om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.
• Bankregelgevers kijken steeds meer naar klimaatgerelateerde risico's. Een van de maatregelen is banken te vragen de klimaatgerelateerde risico's van hun leningenportefeuilles openbaar te maken. In Frankrijk is openbaarmaking van klimaatgerelateerde risico's al wettelijk verplicht. Hierdoor kunnen financiële instellingen beter geïnformeerd zijn over de prestaties van leningen en dus over de kosten van risico's en kunnen ze risico's beter beoordelen. Mogelijke toekomstige maatregelen zijn onder meer het verlagen van de kapitaalreservevereisten voor "groene" financiering.

Elk van deze vier factoren wordt hieronder in meer detail besproken.

Een grote potentiële markt

Het IEA raamt dat in 2015 de totale wereldwijde investeringen in energie-efficiëntie aan de vraagzijde 221 miljard USD bedroegen, waarvan 118 miljard USD in gebouwen, 39 miljard USD in de industrie en 64 miljard USD in het vervoer. De investeringen in energie-efficiëntie bedroegen minder dan 14% van de totale investeringen in de energiesector, maar stegen in 2015 met 6%, terwijl de investeringen in energievoorziening daalden. De VS, de EU en China zijn goed voor bijna 70% van de totale investeringen in efficiëntie. De totale investeringen in efficiëntie kunnen worden opgesplitst in "kern"-investeringen, waarbij de motivatie specifiek ligt in het bereiken van energiebesparingen, en "geïntegreerde" investeringen, die de reguliere transacties zijn waarbij energie-efficiëntie niet de motivatie is, maar die de efficiëntie verbeteren omdat het nieuwe product efficiënter is dan het product dat het vervangt.

Tot dusver is ongeveer 85% van alle investeringen in energie-efficiëntie gefinancierd met bestaande financieringsbronnen of zelffinanciering en niet met specifieke energie-efficiëntieproducten of -programma's. De wereldwijde markt voor energieprestatiecontracten, die het vaakst met externe financiering worden geassocieerd, bedroeg in 2015 24 miljard USD, waarvan 2,7 miljard USD in Europa. Daarnaast werd voor de financiering van energie-efficiëntie ongeveer 8,2 miljard USD aan groene obligaties gebruikt.

Om de klimaatdoelstellingen te halen, zal het niveau van de investeringen in energie-efficiëntie, en het niveau van de financiering van energie-efficiëntie, aanzienlijk moeten stijgen. Het IEA en IRENA schatten dat, om hun "66% 2°C"-scenario cumulatief te bereiken, de wereldwijde investeringen in energie-efficiëntie tussen 2016 en 2050 39 biljoen USD zullen moeten bedragen, waarvan 30 biljoen USD in de economieën van de G20, wat neerkomt op een wereldwijd niveau van ongeveer 1 biljoen USD per jaar in vergelijking met het huidige niveau van 221 miljard USD - een vijfvoudige stijging.

De zakelijke mogelijkheden voor financiële instellingen vallen uiteen in twee categorieën:

• het creëren van nieuwe bedrijfslijnen voor specifieke energie-efficiëntieprojecten, b.v. specifieke energie-efficiëntieleningen, hypotheken of fondsen.
• ervoor zorgen dat normale leningen en investeringen die worden gebruikt voor de financiering van projecten waarbij energie-efficiëntie niet het hoofddoel is, bv. renovatie van gebouwen of modernisering van productie-installaties, als hefboom worden gebruikt om ervoor te zorgen dat gefinancierde projecten de optimale kosteneffectieve niveaus van energie-efficiëntie bereiken, die meestal hoger zijn dan "business as usual"-niveaus.

Energie-efficiëntieprojecten hebben vaak een snelle terugverdientijd. In de DEEP-database (Derisking Energy Efficiency Platform) van het EEFIG, die meer dan 7.500 projecten omvat, bedraagt de gemiddelde gerapporteerde terugverdientijd 5 jaar voor gebouwen en 2 jaar voor industriële projecten. Ondanks deze economische aantrekkelijkheid gaan veel potentiële projecten niet door vanwege andere prioriteiten van de andere projectgastheer, gebrek aan interne capaciteit om projecten te ontwikkelen, of een tekort aan investeringskapitaal. Bovendien wordt bij normale investeringen in renovatie van gebouwen en industriële faciliteiten of nieuwe gebouwen en faciliteiten vaak niet het volledige kosteneffectieve potentieel voor energie-efficiëntie benut. Het verstrekken van financiering door derden via bedrijfsmodellen die de totale kosten voor de gastheer verlagen, is een belangrijke manier om sommige van de belemmeringen voor het verbeteren van de energie-efficiëntie weg te nemen en biedt een belangrijke zakelijke kans voor financiële instellingen.

Risicobeperking

Investeringen in energie-efficiëntie kunnen de risico's voor financiële instellingen op twee manieren verminderen

• Het helpen van individuele klanten, of dat nu bedrijven of particulieren zijn, om hun energiekosten te verlagen, verbetert hun cashflow en winstgevendheid, en verhoogt tevens hun weerbaarheid tegen stijgingen van de energieprijzen. Lagere uitgaven voor energie resulteren rechtstreeks in een betere cashflow, waardoor leningen of hypotheken betaalbaarder worden en de risico's voor de kredietverstrekker afnemen.
• Strengere regelgeving op het gebied van energie-efficiëntie, met name voor gebouwen, zoals de minimumnormen voor energie-efficiëntie, betekent dat het onmogelijk wordt om energie-inefficiënte gebouwen te verhuren of te verkopen. Dit is een gestrand activarisico voor de eigenaar en de kredietverstrekker.

Het verhogen van de niveaus van energie-efficiëntie, in wezen het verminderen van de hoeveelheid energie die wordt gebruikt voor een activiteit, is een centraal onderdeel van het Europese beleid om de bezorgdheid over de energiezekerheid en de klimaatverandering aan te pakken. Het Europese beleid drijft strengere energie-efficiëntievoorschriften voor gebouwen, apparatuur en toestellen, alsook voertuigen aan. Het belangrijkste EU-beleid is de richtlijn energie-efficiëntie (EED) en de richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD), en in november 2016 heeft de Europese Commissie in haar Winterpakket, "Schoneenergie voor alle Europeanen",een verdere aanscherping van de energie-efficiëntievoorschriften voorgesteld.

Sommige lidstaten hebben minimumnormen voor energie-efficiëntie (Minimum Energy Efficiency Standards - MEES) ingevoerd (ook bekend als minimumnormen voor energieprestaties (Minimum Energy Performance Standards - MEPS)), die inhouden dat na een bepaalde datum gebouwen met een energie-efficiëntie onder een bepaald niveau niet meer mogen worden verkocht of verhuurd. Deze voorschriften betekenen dat een aanzienlijk deel van de bestaande vastgoedportefeuilles hun inkomsten en vermogenswaarde kunnen verliezen indien zij niet worden gemoderniseerd tot een hoger niveau van energie-efficiëntie. Voor eigenaars van grote vastgoedportefeuilles, of banken die leningen verstrekken aan eigenaars van vastgoed, vormt dit een aanzienlijk risico dat moet worden aangepakt.

De milieu-effecten van energie-efficiëntie

Jarenlang hebben voorstanders van energie-efficiëntie betoogd dat energie-efficiëntie de goedkoopste bron van energiediensten is en een goedkope manier om de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk te verminderen. Dit wordt nu zowel door beleidsmakers als door veel financiële instellingen erkend. Uit de projecten in de DEEP-database (Derisking Energy Efficiency Platform) van het EEFIG blijkt dat de mediane vermeden energiekosten 2,5 eurocent/kWh bedragen voor gebouwen en 1,2 eurocent/kWh voor de industrie, wat lager is dan de opwekkingskosten. Energie-efficiëntie is beschreven als "de spil die de deur open kan houden naar een 2°C-toekomst".Het IEA schat dat bij het bereiken van een 2°C-scenario energie-efficiëntie goed moet zijn voor 38% van de totale cumulatieve emissiereductie tot 2050, terwijl hernieuwbare energie slechts goed hoeft te zijn voor 32%. Voor financiële instellingen die een positieve impact willen hebben op het oplossen van milieuproblemen als onderdeel van programma's voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, moet het ondersteunen van energie-efficiëntie een hoge prioriteit hebben. Naast het verminderen van de uitstoot van kooldioxide die de wereldwijde klimaatverandering aanstuurt, kan het verminderen van het energieverbruik ook een positief effect hebben op de lokale luchtvervuiling.

Energie-efficiëntie en financiële regelgevers

Financiële regelgevers krijgen steeds meer belangstelling voor systeemrisico's, waaronder klimaatverandering. Regelgevers en regeringen hebben ook steeds meer belangstelling voor het aanmoedigen van de groei van "groene financiering".Het Europees Comité voor systeemrisico's heeft in zijn verslag van februari 2016, "Toolittle, too sudden",gewaarschuwd voor de risico's van "besmetting" en gestrande activa als de overgang naar een koolstofarme economie te laat of te abrupt zou plaatsvinden. De beleidsaanbevelingen van het verslag omvatten meer rapportage en openbaarmaking van klimaatgerelateerde risico's en het opnemen van klimaatgerelateerde prudentiële risico's in stresstests.

In december 2016 publiceerde de Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) van de Financial Stability Board (FSB) zijn aanbevelingen, waaronder openbaarmaking van de toekomstgerichte klimaatgerelateerde risico's van organisaties.

In juli 2015 versterkte Frankrijk de verplichte klimaatinformatievereisten voor beursgenoteerde ondernemingen en introduceerde het de eerste verplichte vereisten voor institutionele beleggers als onderdeel van artikel 173 van de wetvoor de energietransitie en groene groei. Deze bepalingen vereisen dat beursgenoteerde ondernemingen in het jaarverslag "definanciële risico's in verband met de gevolgen van de klimaatverandering en de maatregelen die de onderneming heeft genomen om deze te beperken, door een koolstofarme strategie toe te passen in elk onderdeel van haar activiteiten, openbaar maken."Institutionele beleggers zullen ook verplicht zijn om "in hun jaarverslag informatie te vermelden over de manier waarop zij bij hun investeringsbeslissingen rekening houden met sociale, milieu- en governancecriteria en de middelen die zij inzetten om bij te dragen tot de energie- en ecologische transitie, en deze informatie ter beschikking te stellen van hun begunstigden". De wet verplicht de regering ook om stresstests uit te voeren die de risico's in verband met de klimaatverandering weerspiegelen.

Deze trend naar meer openbaarmaking en een open beoordeling van klimaatgerelateerde risico's zal zich waarschijnlijk in heel Europa voortzetten.

Om deze vier redenen zou energie-efficiëntie op de agenda van de raad van bestuur van financiële instellingen moeten staan. Op welke markt zij ook opereren, er zijn zowel groeimogelijkheden als mogelijkheden om risico's te verminderen.